کحالی (چشم پزشکی)
بیماریها و شناخت داروها در طب سنتی اسلامی ....................پیامبر اکرم(ص):لايَستَغنِي أهلُ كُلِّ بَلَدٍ عَن... طَبيبٍ بَصيرٍ ثِقَةٍ. .....مردم هيچ شهرى از پزشکِ بصيرِ مورد اعتماد بى نياز نيستند. ...............................بحارالانوار،ج75،ص235
عینک آفتابی مارک با گارانتی" >عینک آفتابی مارک با گارانتی
عینک آفتابی ریبن" >عینک آفتابی ریبن
فروشگاه خرید ساعت دیواری" >فروشگاه خرید ساعت دیواری
فروشگاه اینترنتی" >فروشگاه اینترنتی
هاست ویندوز Plesk" >هاست ویندوز Plesk
عینک آفتابی مردانه" >عینک آفتابی مردانه
ظرفشوی واشن برایت" >ظرفشوی واشن برایت
خرید مونوپاد" >خرید مونوپاد
خرید ساعت دیواری فانتزی" >خرید ساعت دیواری فانتزی
گن لاغری" >گن لاغری
پایه عکاسی مونوپاد" >پایه عکاسی مونوپاد
نینجا والت" > نینجا والت
دستگاه فر موی مک استایلر" >دستگاه فر موی مک استایلر
پایه عکاسی مونوپاد" > پایه عکاسی مونوپاد
فانی بافت خرید" >فانی بافت خرید
گن لاغری مردانه" >گن لاغری مردانه
خرید ساعت دیواری" >خرید ساعت دیواری
پاور بانک" > پاور بانک
واکر کودک" >واکر کودک
مونوپاد" >مونوپاد
شارژر همراه پاور بانک" >شارژر همراه پاور بانک
تی شرت محرم" >تی شرت محرم
گن لاغری مردانه" >گن لاغری مردانه
خرید هاست لینوکس" >خرید هاست لینوکس
شارژر همراه" >شارژر همراه
بهترین گیرنده دیجیتال " > بهترین گیرنده دیجیتال
فروشگاه تی شرت محرم" > فروشگاه تی شرت محرم
هات بانز" > هات بانز

آمار مطالب

کل مطالب : 271
کل نظرات : 1

آمار کاربران

افراد آنلاین : 1
تعداد اعضا : 19

کاربران آنلاین


آمار بازدید

بازدید امروز : 16
باردید دیروز : 40
بازدید هفته : 319
بازدید ماه : 2496
بازدید سال : 5717
بازدید کلی : 109572

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان بیماریها و شناخت داروها در طب سنتی اسلامی و آدرس teb1.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.






آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 16
بازدید دیروز : 40
بازدید هفته : 319
بازدید ماه : 2496
بازدید کل : 109572
تعداد مطالب : 271
تعداد نظرات : 1
تعداد آنلاین : 1


(دريافت کد ساعت)<

br>
تبلیغات
<-Text2->
نویسنده : سلامی
تاریخ : شنبه 6 دی 1393
نظرات

تذکره الکحّالین مشتمل است بر مقدمه ای کوتاه و سه مقاله که هر کدام بابهای متعددی دارند. مطالب کتاب به ترتیب اینهاست : مقاله اول در ۲۱ باب شامل تعریف (حدّ) چشم ، منافع و طبیعت و تشریح آن ؛ مقاله دوم در ۷۳ باب درباره بیماری های چشم که از بیرون دیده می شود و چگونگی معالجه آنها؛ مقاله سوم در ۲۷ باب درباره بیماریهای چشم که از بیرون دیده نمی شود و معالجه آنها. باب آخر مقاله سوم به مفرداتی با نام (الادویه المفرده ، مواد دارویی بسیط)اختصاص دارد که برای درمان بیماریهای چشم به کار می روند. در این باب ، خواص دارویی و آثار ۱۴۱ دارو به ترتیب الفبا ذکر شده است . در مجموع در مقاله های دوم و سوم از ۱۳۱ بیماری و روش درمان آنها بحث شده است .

 

روش کلی علی بن عیسی در تذکره الکحّالین آن است که ابتدا بیماری و سپس راه معالجه آن را بیان می کند. او به طورکلی بیماریهای چشم را به سه جنس ، بسیط مفرد، آلی مرکّب و انحلال فرد (ص ۴۵)، تقسیم نموده و داروهای این بیماریها را نیز به سه دسته ، برگرفته از سه منشأ نباتی و معدنی و حیوانی (ص ۵۶)، تقسیم کرده است . بیشترین تأکید علی بن عیسی در معالجه بیماریهای چشم بر استفاده از دارو می باشد، اما به جراحی با عنوان (العلاج بالحدید) نیز اشاره کرده است. (صص ۱۹۷ـ۱۹۹). او در ضمن برشمردن شرایط بیمار پیش از جراحی ، به چند نمونه از ابزارهای جراح و دستیارش اشاره کرده است (همان). باب بیست وسوم از مقاله سوم (صص ۳۱۸ـ۳۲۷) نیز کاملاً به حفظ سلامت چشم اختصاص دارد و در آن سه نوع تدبیر برای حفظ سلامت چشم برشمرده شده است . مفصّل ترین توصیف و شیوه درمان بیماری ها در این کتاب درباره آب آوردن چشم (صص ۲۵۴ـ۲۷۷) و پس از آن در باره تراخم (جَرَبٌ حادثٌ فِی العَیْن ؛ صص ۷۶ـ ۸۵) است .

 

بنا به نوشته علی بن عیسی در مقدمه تذکره الکحّالین (صص ۳ـ۴)، او با جستجو در آثار گذشتگان این کتاب را تألیف کرده و تنها اندکی از دانسته های خود را که از استادانش فراگرفته بود؛ به آن افزوده است . علی بن عیسی آثار متقدمان ، به ویژه کتابهای جالینوس و حنین بن اسحاق ، را مهم ترین منابع خود ذکر کرده است (ص ۴). او از کتب جالینوس ، علاوه بر «جوامع جالینوس فی الامراض الحادثه فی العین» که درباره چشم پزشکی نوشته شده و به دست ما نیز رسیده است (۲) . از «الصناعه الصغیره» (ص ۳۲۰)، «منافع الاعضاء» (ص۲۵۷ )و «العلل و الاعراض»(ص ۲۵۹) نیز یاد کرده است . با اینکه کتاب «العَشْر مقالات فی العَیْن»منسوب به حنین بن اسحاق از مهم ترین کتاب های چشم پزشکی اسلامی به شمار می آمده ، علی بن عیسی از آن نام نبرده است .دیگر اشخاص و منابعی که علی بن عیسی از آنها یاد کرده است عبارت اند از: جوامع اسکندرانیین (ص ۱)؛ اریباسیوس (ص ۲۷) دانشمند و پزشک یونانی سده چهارم میلادی و مؤلف کتاب السبعین یا الکُنّاش فی الطب (۳) ؛ فولس بولس اجانیطی (ص ۲۵۹)، دانشمند یونانی قرن هفتم میلادی و مؤلف کنّاش که کتاب ششم آن به جراحی اختصاص داشته و شرح وی از جراحی چشم از مفصّل ترین توصیف ها در این زمینه است (کمبل ، ص ۱۰ـ۱۲)؛ و ابقراط ( بقراط) (ص ۶۳)، فیلسوف و دانشمند یونانی سده پنجم پیش از میلاد (۴) .علی بن عیسی از میان دانشمندان اسلامی از ابن ماسویه (ص ۳۵۴)، مؤلف دغل العین و معرفه محنه الکحّالین (۵) و از شخصی با عنوان ابن علی (ص ۲۰۱) نام برده است .

 

تذکره الکحّالین از معدود رساله های چشم پزشکی اسلامی است که به طور کامل به دست ما رسیده است . همچنین از دیگر کتاب های دوره اسلامی که در زمینه چشم پزشکی پیش از تذکره الکحّالین یا مقارن آن نوشته شده اند (۶). تعداد بیماری هایی که در تذکره الکحّالین ذکر شده از مهم ترین اثر چشم پزشکی اسلامیِ پیش از آن ، کتاب العَشْر مقالات فی العَیْن ، بیشتر است ، توصیف های آن دقیق تر و شرح شیوه درمان در آن نیز مفصّل تر است . مجموعاً روش های علی بن عیسی از روش های حنین بن اسحاق بسیار پیشرفته تر است. (۷) توصیف های مشروح علی بن عیسی باعث شده است که چشم پزشک مشهور معاصر او، عماربن علی موصلی ، تحت الشعاع قرار گیرد .

 

تذکره الکحّالین خیلی زود بین دانشمندان مسلمان شهرت یافت (۸). ، سخن علی بن عیسی را در درمان چشم حجت شمرده و استفاده کنندگان از این کتاب را از مراجعه به کتابهای دیگر بی نیاز دانسته است . قفطی نیز اگرچه مؤلف تذکره الکحّالین را با عیسی بن علی ، پزشک متوکل عباسی ، اشتباه گرفته است اما این کتاب را مبدأ کارهای چشم پزشکان بعدی دانسته است . این کتاب به منزله قانون نامه چشم پزشکی اسلامی بوده و سبب شده است که نویسنده آن بزرگ ترین چشم پزشک مسلمان شناخته شود (۹). بسیاری از پزشکان ، چشم پزشکان و گیاه ـ داروشناسان اسلامی در آثار خود از علی بن عیسی و تذکره الکحّالین یاد کرده اند، از جمله ابوریحان بیرونی (متوفی ۴۴۰) در (الصیدنه ص ۲۱۲، ۳۸۸)، ابونصر اسعدبن الیاس مَطران مشهور به ابن مطران (متوفی ۵۸۷)در بستان الاطباء و روضه الالِبّاء (ج ۱، ص ۱۲۳)، خلیفه بن ابی المحاسن حلبی (قرن هفتم ) در الکافی فی الکَحْل (ص ۳۱) و حکیم مؤمن (متوفی ۱۱۱۰در تحفه المؤمنین. دانشمندان معاصر از بسیاری جهات تذکره الکحّالین را بررسی کرده و در باره آن مقاله های متعدد نوشته اند. مقالاتی که در چند دهه گذشته در باره این کتاب تألیف شده ، در مجلدات مختلف طب العیون عندالعرب و المسلمین (فرانکفورت ۱۹۸۶) گردآوری و تجدید چاپ شده است .

 

از تذکره الکحّالین نسخه های خطی متعددی باقی مانده است. (۱۰)

 

تذکره الکحّالین در قرون وسطا به لاتینی ترجمه شد که آن را به گراردوس ژرار کرمونایی نسبت داده اند.(۱۱) این ترجمه سه بار در ونیز به چاپ رسید.. اما ترجمه نامناسب و حذف بسیاری از جمله ها، که باعث ناپیوستگی مطالب کتاب شده بود، مانع از شناخته شدن تذکره الکحّالین در اروپا شد. ترجمه هایی به آلمانی و انگلیسی و عبری و ترکی نیز از این کتاب وجود دارد.

 

از تذکره الکحّالین ترجمه های فارسی متعددی وجود دارد که قدیم ترین آنها متعلق به سال ۸۹۴ و ترجمه شخصی ناشناس است .ترجمه ای به تاریخ ۹۵۱ نیز از شاه علی بن سلیمان کحّال وجود دارد؛او از چند پزشک دیگر، چون رازی و ابن سینا و سیداسماعیل جرجانی ، مطالبی به کتاب افزوده است . شمس الدین علی حسینی جرجانی نیز در۹۹۷ این کتاب را ترجمه کرده و مطالبی به آن افزوده است .از این ترجمه در چاپ محیی الدین قادری شرفی استفاده شده و مفهوم بخشهایی از متن عربی به کمک آن روشن گردیده است .(۱۲)ویژگی تمام این ترجمه ها آن است که بخش هایی از کتاب را گزینش کرده اند، مثلاً آنها باب بیست وهفتم مقاله سوم را ندارند. علاوه برترجمه جرجانی ، تنها ترجمه ای که بیش از همه به متن عربی وفادار بوده ، ترجمه ای است که شخصی به نام سیدهندی احتمالاً در ۱۰۳۹ انجام داده است ، این ترجمه نیز بخش آخر کتاب (در باره مفردات ) را ندارد .

 

پاورقی

 

  1. فهرست نسخ خطی، سزگین ، ج ۳، ص ۱۰۲
  2. همان
  3. همان ،سزگین ، ج ۳، ص ۱۵۳
  4. سزگین ، ج ۳، ص ۲۸ـ۳۲
  5. سزگین ، ج ۳، ص ۲۳۳
  6. رجوع کنید به حنین بن اسحاق ، مقدمه مایرهوف ، ص ۶ـ۹، ۱۱ـ۱۲
  7. سزگین ، ج ۳، ص ۳۳۸ـ۳۳۹ به نقل از هیرشبرگ
  8. ابن ابی اصیبعه ،ص ۳۳۳
  9. سارتون ، ج ۱، ص ۸۳۶
  10. سزگین ، ج ۳، ص ۳۳۹ـ۳۴۰ و ششن و دیگران ، ص ۳۰۲ـ۳۰۳؛ نیز رجوع کنید به فکرت ، ص ۱۲۲؛ افشار و دانش پژوه ، ج ۱، ص ۱۳۲
  11. سزگین ، ج ۳، ص ۳۴۰
  12. برای سایر ترجمه های فارسی رجوع کنید به منزوی ، ۱۳۴۸ش ، ج ۱، ص ۴۹۴ـ ۴۹۵؛ همو، ۱۳۷۴ ش ، ج ۵، ص ۳۳۵۷ـ ۳۳۵۸؛ استوری ، ج ۲، بخش ۲، ص ۲۰۴ـ ۲۰۵؛ افشار ودانش پژوه ، ج ۷، ص ۳۸۰، ۳۸۶

 


تعداد بازدید از این مطلب: 3391
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


مطالب مرتبط با این پست
می توانید دیدگاه خود را بنویسید


نام
آدرس ایمیل
وب سایت/بلاگ
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

آپلود عکس دلخواه:








به وبلاگ من خوش آمدید


عضو شوید


نام کاربری
رمز عبور

فراموشی رمز عبور؟

عضویت سریع

نام کاربری
رمز عبور
تکرار رمز
ایمیل
کد تصویری
براي اطلاع از آپيدت شدن وبلاگ در خبرنامه وبلاگ عضو شويد تا جديدترين مطالب به ايميل شما ارسال شود